Strony

niedziela, 13 marca 2011

Więcej o Wastu-traji

Poniższy esej jest kontynuacją rozważań nad sambandhą, abhidheją i prajodżaną, rozpoczętych uprzednio w "Wedyjskiej Nauce Dociekania", korzystając z wyjaśnień Jego Świątobliwości Bhakti Widja Purny Maharadża.

Sambandha, abhidheya, prayojana jest wastu-trają (1) – esencją wedyjskiej wiedzy. Sambandha oznacza związek pomiędzy Bhagawanem, dżiwą i prakriti. Abhidheja jest procesem lub fazą praktycznego zastosowania wiedzy sambandhy. Prajodżana jest ostatecznym celem, rezultatem lub koniecznością, którą jest Kryszna-prema. Te trzy poziomy wedyjskiej wiedzy tworzą triadę, przy pomocy której analizuje się śastry. Pan Ćajtanja zwie te trzy najistotniejsze elementy maha-dhaną, największym skarbem i bogactwem życia (2) . Śri Kryszna jest wastawa-wastu – źródłem pochodzenia i esencją wastu-traji, gdyż siła wastu pochodzi od Najwyższego Pana.

Tworząc w ten sposób trzy zasady, na jakich opierają się nasze poczynania, wastu-traja stanowi podstawową formułę analizującą i definiującą wszelkie możliwe sytuacje, czyniąc ją niezwykle praktyczną w naszym życiu. Wastu-traja daje nam możliwość widzenia wszystkiego oczyma śastr (śastra-cakszusza) i zastosowanie tej świadomej Kryszny percepcji we wszystkich aspektach życia. Aczkolwiek bhakta jest zainteresowany sambandhą, abhidheją i prajodżaną wyłącznie w powiązaniu z Kryszną, to zasada ta działa, i może być stosowana także w tzw. laickim sensie.

Wastu-traja przybiera dwie formy logicznej prezentacji. Pierwsza jest nastawiona na umysł (3), a druga skierowana jest do inteligencji. Zadaniem pierwszej jest rozwianie powstających w umyśle wątpliwości. Natomiast, drugi typ prezentacji przemawia bezpośrednio do inteligencji, wolnej już od generowanych przez umysł wątpliwości, na bazie logicznej analizy, zgodnej z formułą, sambandha, abhidheja, prajodżana, w tym specyficznym porządku.

Prezentacja adresowana do umysłu jest oparta na myśleniu, uczuciu i woli (zapale do działania), co stanowi trzy funkcje umysłu. Działa ona zgodnie z formułą sambandha, prajodżana, abhidheja i ponownie prajodżana. Dwukrotne występowanie prajodżany wiąże się z faktem, że dopóki umysł nie zaakceptuje celu (4), to nie wyrazi zgody na działanie (5) poprzez zmysły, które kontroluje. Kiedy umysł ma chwilowy kontakt z prajodżaną, i przyzwala zmysłom na działanie (abhidheja), wtedy droga do osiągnięcia prajodżany stoi otworem. Przykładowo, myśląc o rzuceniu papierosów (sambandha), musimy wpierw przybliżyć umysłowi wszelkie korzyści wynikająca z porzucenia palenia, co wytwarza w nim korzystną emocję (prajodżana), która przekona ją do odpowiedniego działania (abhidheja) i osiągnięcie nadrzędnego celu (prajodżana), którym jest życie wolne od niezdrowego nawyku. Praktycznie rzecz biorąc, jedyną różnicą pomiędzy tymi dwiema prezentacjami jest kwestia tego, czy umysł akceptuje konieczność działania (abhidheja), czy też nie. W innym przypadku, są one identyczne, ponieważ obie przynoszą owoc prajodżany.

Wiedza o czynnościach i celach jest już zdefiniowana i ustanowiona w sambandha-gjanie. To, co oddziela abhidheję i prajodżanę od sambandhy to jedynie doświadczenie, w sensie przeżyć i doznań. Związek (sambandha) jest podstawą wszystkiego, ale to wykonanie działania (abhidheja) na bazie tego związku, pozwala nam na doświadczenie smaku, i wzbogaca nas o doświadczenia, nastroje i emocje, aby następnie, po osiągnięciu pewnych celów, odczuć chwilową radość i szczęście (prajodżana). Podejmujemy jakiekolwiek działanie z powodu doświadczeń, jakie ze sobą przynosi. To właśnie inspiruje nas do czynów. Działanie (abhidheja) generuje atrakcyjność i przywiązanie (odpowiednio: sambandha i prajodżana), czyniąc cały proces progresywnym.

Wyjaśnijmy teraz w szczegółach, w jaki sposób się to odbywa. Po osiągnięciu celów (prajodżana), wszystkie one wracają z powrotem do pola działania (kszetra) w sambandzie. Oznacza to, że cel (prajodżana), który był naszą potrzebą, staje się teraz dodatkowym elementem atrakcyjności naszego pola działania (sambandha), poszerzając je. W ten sposób, leżące w sambandzie kszetra bezustannie się rozrasta, i poprzez tą ekspansję, staje się coraz bardziej dla nas atrakcyjne (zainteresowanie, kontemplacja, czy pociąg do elementów pola działania są także częścią sambandhy). Im więcej posiadamy nowych zabawek, tym bardziej chcemy się nimi bawić. Ta atrakcyjność pola działania (sambandha) nakłania nas do czynienia dalszych wysiłków, które przyniosą dalsze doświadczenia, uczucia i klimaty (abhidheja), a rezultat działania (prajodżana), który objawia się w postrzegalnej formie, znowu wędruje z powrotem do sambandhy, powiększając pole działania, czyniąc je jeszcze bardziej atrakcyjnym, itd. Proces ten jest bezustannie kontynuowany, właśnie dzięki powyższej dynamice.

Inne wyjaśnienie kwestii, dlaczego prajodżana powraca do sambandhy jest takie, że sambandha stanowi aspekt męski. Jest to stan egzystencji. Kryszna jest egzystencją i jest rodzaju męskiego (purusza). Prajodżana, jako energia Kryszny jest rodzaju żeńskiego (prakriti). Wszelkie energie (śakti) istnieją z Jego powodu. Ponieważ śakti Kryszny zawsze są od Niego zależne, dlatego też, prajodżana zawsze wraca z powrotem do sambandhy. Taki jest bowiem ich naturalny związek.

Zilustrujmy powyższy proces praktycznym przykładem. Prajodżaną Stefana jest odniesienie materialnego sukcesu. Proces (wastu-traji) rozpoczyna on od edukacji w dobrej szkole. Po ukończeniu studiów, jego edukacja nie pozostaje już dłużej jego celem, i dlatego powraca do sambandhy, rozszerzając jego kszetrę, co wytwarza dla niego nową sytuację życiową, i idące z nią w parze nowe możliwości. Jego leżąca w sambandzie tożsamość, także zmienia się ze studenta, w świadomość bycia wykształconą osobą.

Rezultatem pilnej nauki jest otrzymanie dobrej pracy, co przynosi wysokie zarobki, eleganckie ubranie i luksusowy samochód. Kiedy wszystkie te cele zostają osiągnięte, powracają one znowu do sambandhy, a to rodzi nowe możliwości i stwarza zainteresowanie osiągnięciem dalszych życiowych celów i zaspokojenia nowych potrzeb. Stefan poślubia piękną i reprezentacyjną kobietę, kupuje willę z widokiem na morze, i w końcu zostaje rozpoznany przez swoich rówieśników jako bogaty, wpływowy i ceniony człowiek sukcesu.

Leżąca w sambandzie życiowa sytuacja, tożsamość i zainteresowanie w osiągnięciu rezultatów, same w sobie są statyczne. To samo odnosi się do naszych potrzeb i celów. Samo pragnienie stania się bogatym nie wypełnia bowiem naszego konta bankowego milionami. Wymagany jest dynamiczny proces (abhidheja), który połączy naszą tożsamość (sambandha) z naszymi potrzebami (prajodżana). Prawidłowe działanie (abhidheya) jest czynnikiem, który "przerzuca most" pomiędzy pragnieniem (sambandha), a potrzebą (prajodżana). W powyższy sposób, statyczna prajodżana jest w stanie nawiązać kontakt ze statyczną sambandhą, a poprzez stanie się częścią pola działania (kszetra), automatycznie poszerza je.

Problem powstaje wtedy, kiedy pewne aspekty wastu-traji są nieprawidłowo zrozumiane, zastosowane, lub skierowane w niewłaściwym kierunku. Zaakceptowanie prajodżany objawia się w podjęciu praktycznej abhidheji. Jeżeli ktoś nie wykonuje abhidheji, to oznacza to, że jego umysł nie jest przekonany, co do celowości i potrzeby prajodżany. Może to też oznaczać, że brakuje mu wiedzy (sambandha-jnany). Jeżeli natomiast, ktoś niepoprawnie wykonuje abhidheję, to może on nie znać sambandhy, związku, lub też nie zna ostatecznego rezultatu (prajodżana).

Aczkolwiek, zrozumienie sambandhy i prajodżany jest koniecznością, to rzeczywisty nacisk kładziony jest na działanie (abhidheję). Innymi słowy, jeżeli istnieje problem w wykonywaniu naszych czynności, to wtedy możemy skupić się albo na sambandzie, albo na prajodżanie, w zależności od tego, gdzie leży słabość. Przykładowo, umocnienie naszej tożsamości w sambandha-jnanie, jako sługi Kryszny pomoże nam w pełnieniu służby oddania w większym skupieniu, eliminując elementy rozpraszające naszą uwagę, i odciągające nas od prawidłowego wykonania tej służby. Znajomość powyższych zależności pozwala nam na łatwiejsze wykrycie nieprawidłowości w naszym życiu duchowym.

Wastu-traja pokazuje nam metodę dostrzegania we wszystkim Kryszny, oraz powiązania wszystkiego z Kryszną. Jeżeli w tej chwili, nie jesteśmy jeszcze w stanie tego uczynić, to służy ona jako narzędzie pomocne w wykrywaniu źródła naszych problemów. Z jej pomocą, stopniowo będziemy w stanie skorygować naszą świadomość, tożsamość, mentalność i nastawienie, i w ten sposób, stać się coraz bardziej świadomi Kryszny, doświadczając przy tym soczystości aksamitnego smaku, pochodzącego ze służby oddania dla Kryszny.

Przypisy:

1.  Wastu oznacza “istotę czegoś”, a traja oznacza “trzy”.

2.  Śri Caitanya-caritamrita Madhya 6.178

3.  Ponieważ prezentacja opiera się na logice, w oczywisty sposób inteligencja jest także obecna.

4.  Prajodżana stanowi umysłową funkcję uczucia i emocji.

5Abhidheja stanowi umysłową funkcję woli.

Brak komentarzy: